Havalimanlarında uygulanan aşırı güvenlik önlemleri azaltılmaya çalışılırken ABD, İngiltere, İsrail gibi bazı ülkeler ilave güvenlik önlemi talebinde bulunuyor. Bunlardan İsrail’in istediği, silahlı ajanların İstanbul ve Antalya’da görev yapması talebi kabul edilmedi.

Uçuş emniyeti gerekçe gösterilerek havalimanlarında artırılan güvenlik önlemleri, seyahat keyfimizi kaçıracak noktaya geldi. Bunda Ortadoğu’da yaşanan gerilim önemli rol oynuyor. Uygulanan güvenlik önlemlerinden dert yanarken, yeni haberler canımızı daha da sıkacağa benziyor. Bir süre önce kaldırılan x-ray’li güvenlik kontrolleri, başta ABD olmak üzere Kanada, İngiltere ve İsrail’e gidecek yolcular için yeniden uygulanmak isteniyor. Bir süre sonra ‘uçuşların durdurulması’ tehdidi karşısında bu baskıya direnmek oldukça zor olacak.

MOSSAD kontrol etsin isteği

Bir olumsuz haber de, geçen hafta Antalya’dan geldi. İsrail Sivil Havacılık Otoritesi, başta Antalya ve İstanbul Atatürk Havalimanı olmak üzere sefer düzenlemeyi planladıkları yerler ile ilgili ilave güvenlik talebinde bulundu. Antalya’da toplanan her iki ülkenin yetkilileri, anlaşamadı. Uzlaşılmayan en önemli talep ise İsrail’in 2004’ten bu yana dayatmaya çalıştığı ‘silahlı güvenlik elemanları’ oldu.

İsrailli yetkililer, Türkiye’ye sefer başlatmak istediklerini ancak ulusal mevzuatları gereği her ülkeden ek güvenlik talebinde bulunduklarını iletti. Türkiye’deki havalimanlarında da, kendi silahlı güvenlik elemanlarının yani MOSSAD ajanlarının bulunmasını isteyen İsrail tarafı, bununla da yetinmeyip güvenlik uygulamalarını bizzat kendi ekibiyle yapmakta ısrarcı oldu. Ancak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkilileri İsrail’e uçuş öncesi özel güvenlik uygulamaları konusunda sadece TAV, Gözen veya Securitas gibi Türk özel güvenlik şirketlerinden hizmet alabileceklerini iletti. Diğer ek güvenlik taleplerinin ise değerlendirilebileceği ifade edildi.

İsrailli yetkililer Antalya’da gündeme getirdiği taleplerini, geçen yıl mart ayında da iletmişti. Yolcu ve uçakların güvenlik kontrollerinin yapılabilmesi amacıyla İsrail güvenlik görevlilerine 20 geçiş izni (free pass) verilmesini isteyen yetkililer, silahlı bir İsrail güvenlik müdürü ile üç güvenlik görevlisinin Antalya Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde bulunmasını talep etti. İstekler bununla da sınırlı kalmadı. İsrail güvenlik görevlilerinin beraberinde getireceği, ‘kimyasal patlayıcıları’ tespit edebilecek algılayıcı cihazların kullanılmasına izin verilmesini isteyen yetkililer, havalimanındaki x-ray cihazlarının kullanımına imkan tanınması, check-in (bilet ve bagaj işlemi) ve gate (kapı) bölgesinde bagaj ve yolcu güvenlik kontrollerinin yapılacağı ilave alan ile şüpheli yolcular için ‘özel’ oda talebinde bulundu.

ABD uçuşlarına ek güvenlik

Türkiye ile Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) arasında nisanda imzalanan protokol doğrultusunda bir süre önce transit yolcuların uçaktan indikten sonra güvenlik kontrolünden geçme zorunluluğu ortadan kaldırılmıştı. ‘Tek Nokta Güvenlik’ adlı proje, İstanbul Atatürk ve Antalya Havalimanı’nda deneme amaçlı başlatıldı. Uygulama ile yolcular, gerek Türkiye’den Avrupa ülkelerine seyahatlerinde, gerekse Avrupa’dan Türkiye’ye gerçekleştirdikleri aktarmalı uçuşlarda diğer uçağa binişleri öncesi güvenlik kontrolünden geçmiyordu. Ancak uygulama resmen başlamadan yolcuyu mağdur edecek yeni talepler gelmeye başladı. ABD, Kanada, İngiltere ve İsrail, Ortadoğu’da yaşanan gerginliği gerekçe göstererek ekstra güvenlik tedbiri istedi. Bu kapsamda, transit yolcuların, uçağa binmeden önce güvenlik kontrolüne tabi tutulması ve el bagajlarının x-ray’den geçirilmesi talep edildi. Türk makamlarının, “Ekstra güvenlik talebini hangi gerekçe ile istiyorsunuz?” sorusu yanıtsız kalınca, adı geçen ülkelerin talep ettiği ekstra güvenlik uygulaması, ‘şimdilik’ askıya alındı. Ne yazık ki, önümüzdeki günlerde konuyla ilgili taleplerin tekrar gündeme getirileceği ve uygulamanın başlatılacağı ifade ediliyor.

İsrail bunu hep yapıyor

İsrail milli havayolu şirketi El Al’ın, 1994’ten bu yana düzenlediği uçuşlar silahlı MOSSAD görevlilerine izin verilmemesi nedeniyle 2004’te krize dönüşmüştü. İsrailli güvenlik timlerinin, Atatürk Havalimanı’nda görev yapmasına izin çıkmayınca uçuşlar, 2004 Haziran’ında durduruldu. İsrail özel havayolu şirketi Arkia’nın, geçen yıl Antalya’ya düzenlemeyi planladığı uçuşlar da aynı sebeple gerçekleşmedi. (Mustafa Gün/Zaman)